Arbous
Arbutus unedo
Ericaceae
Àutri noum : Darbous, Faus-fraguié.
Nom en français : Arbousier.
Descripcioun :Aubret, de cop que i'a aubre, bèn couneigu pèr si fru rouge que dounon d'èr à de frago. Li flour, coume de campaneto, soun blanco. Li fueio soun dentado e un pau duro. Se s'atrobo dins lou relarg de l'éuse amo mies li terraire safrous.
Usanço :Lis arbousso soun manjadisso coume acò, mai vau mies li adouba cuecho en counfituro, dins li pastissarié vo en aigardènt. Se n'en prenès pas trop soun peréu vertuouso contro la cagagno (e li fueio tambèn). La rusco, roujo, e la racino soun bono contro l'ipertesuro que fan pissa.
Port : Aubret
Taio : Pancaro entresigna
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Pancaro entresigna
Cicle bioulougico : Pancaro entresigna
Gènre : Arbutus
Famiho : Ericaceae
Ordre : Ericales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido : Printems
Autouno - Ivèr
Sòu : Si
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Terraire safrous
Estànci :
Pancaro entresigna
Couroulougi :
Pancaro entresigna
Ref. sc. : Arbutus unedo L., 1753
Betounico
Betonica officinalis
Lamiaceae Labiaceae
Autre noum : Betouino.
Nom en français : Bétoine officinale.
Descripcioun :La betounico trachis dins li bos fres coume li blachiero. Se recounèis à soun enflourejado di flour sarrado qu'escoundon la cambo e à si fueio amé de gròssi dènt redouno. La baso de la tijo èi souvènt torso.
Usanço :Li fueio e li flour soun couneigudo pèr èstre vertuouso pèr desencoumbra li brouncho, ajuda à digeri, sougna li plago e tambèn èstre febrifujo. La racino èi purgativo e fai raca (emetico).
Port : Erbo
Taio : 10 à 80 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Betonica
Famiho : Lamiaceae
Famiho classico : Labiaceae
Ordre : Lamiales
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 1 à 1,5 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu - Autouno
Sòu : Si (Ca)
Autour basso e auto : 0 à 1800 m
Aparado : Noun
Mai à óutobre
Liò : Blachiero
- Bos fres
- Pelouso
- Relarg à jóuinis aubret
Estànci : Mesoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico-Cèntre-Ouèst
Ref. sc. : Betonica officinalis L., 1753
(= Stachys officinalis (L.) Trévis., 1842 )